Coaching @ SD Worx

Equicoaching maakt leiders van hun pijnpunten bewust “Een paard reageert eerlijk en direct”

Geen teamoefening, geen rollenspel, maar een paard aan een touw te voet door de wei leiden. Dat is equicoaching, een zeer verrassende vorm van leiderschapstraining. “Het paard confronteert je enorm met je eigen stijl. Als het niet mee wil, stopt het gewoon”, zegt equicoach Eric Van Poucke. Hij organiseerde de slotsessie van het opleidingstraject "Het pad. Van persoonlijk leiderschap tot contextbouwer" van SD WORX.

Gewapend met rubberen laarzen de weide intrekken om je leiderschapscapaciteiten aan te scherpen: het is eens iets anders. De deelnemers aan ‘Het pad’ waagden zich eraan en de ervaring liet een indruk na. Ook op uw reporter.

Een paard zonder wrok

“Een paard is van nature een kuddedier”, legt Eric Van Poucke uit. “Om in groep te kunnen leven, moet het communiceren met de andere dieren in de kudde. Paarden doen dat via lichaamstaal en gevoelens. Een paard voelt daardoor snel aan hoe je er tegenover staat, ook als jij een mens bent.” Die eigenschap benut equicoaching ten volle. “Een paard leeft in het nu. Ben je nu boos, dan zal het daarop reageren. Het wordt opstandig, of bang, of negeert je. Maar ben je een minuut later vriendelijk, dan zal het ook weer vriendelijk reageren. Een paard koestert geen wrok, zoals mensen wel vaak doen.”
“Een paard reageert op de manier waarop je het benadert”, verduidelijkt Eric Van Poucke. “Stap je er op een al te dominante manier naartoe, dan zal het zich verzetten of zelfs weglopen. Ben je niet assertief genoeg, dan zal het paard met jou aan de haal gaan. Binnen de paar minuten word je je heel bewust van je eigen gedrag. En zodra je die confrontatie bent aangegaan, kun je experimenteren met andere stijlen.”
Bij equicoaching valt ook elke voorgeschiedenis weg. In de weide heb je geen last van de ballast die een werkomgeving of sociale context wel met zich meebrengen. Je kunt met de paarden volop experimenteren zonder dat je er achteraf op aangekeken wordt.

Leid jij of leidt het paard?

In het begin van de sessie staan de deelnemers er wat onwennig bij. “Ik ben bang voor paarden”, zegt er één. Toch gaan we allen de wei in. We moeten ons een problematische situatie met een werknemer voor de geest halen, die we willen oplossen. Als je denkt dat je contact hebt met het paard, kun je het vastklikken en te voet aan het touw rond de weide proberen te leiden. “Piece of cake”, zie je sommigen denken. “Oeioeioei”, luidt een andere reactie. Het blijkt niet zo vanzelfsprekend. De paarden hebben zo hun eigen ideeën over waar ze willen gaan en staan. De deelnemers pleiten, smeken, argumenteren, worden boos… De gezichten stralen als het paard uiteindelijk toch zijn hoofd opheft en gewillig meeloopt in de richting die de deelnemer vraagt. Mijn paard loopt bijvoorbeeld een rondje door de weide nog voor ik erbij ben geraakt. “Telt dat ook?” vraag ik. “Leidde jij het paard rond de wei of het paard jou?” vraagt Eric. Au, die zit…

Paard moppert niet

“Het is een onverwachte workshop, maar ik ben er enthousiast over”, zegt Stefan Hosten, senior manager clinical operations bij Cyberonics. “Ik herkende in de oefeningen heel duidelijk een aantal van de processen die we in de opleiding hebben doorgemaakt. Het is gigantisch frustrerend als het paard niet doet wat je wil. Het is weliswaar een dier, maar de confrontatie is niet minder dan als je met een mens te maken hebt. De metafoor van het paard is heel dankbaar en werkt dus echt wel. Je wordt op een aantal pijnpunten in je eigen leiderschap gewezen en daar kun je dan aan werken door het paard op een andere manier te benaderen. Ik zou iedereen aanraden om het eens te proberen.”
Eric Van Poucke: “In de loop van het experimenteren met andere gedragingen vind je er uiteindelijk een die werkt. In een werkcontext is de beste aanpak meestal om samen dingen aan te pakken, terwijl ieder zijn eigen verantwoordelijkheid opneemt. Dat is meestal de beste aanpak. Als leider geef je duidelijk de richting aan die je wil uitgaan, je bent heel consequent en je drukt erop dat iedereen zich aan de afspraken houdt. Zo haal je je doelstellingen, is het team mee. Het volgende is heel belangrijk: je kunt best goede dingen denken, maar als wat je voelt niet op dezelfde lijn zit, krijg je geen goede reactie. Het paard luistert niet. Een werknemer evenmin, maar het verschil is dat een paard meteen stopt. Als je met paarden werkt, zie je de onmiddellijke consequenties van je manier van leidinggeven. Dat is heel anders dan bij een medewerker die misschien wel luistert, maar eigenlijk ontevreden is.”

Contact met het paard

Nog een oefening. Je stapt langzaam op het paard toe en zoekt er contact mee. Kijkt het je aan, richt het zijn oren naar je? Die aandacht moet je proberen vast te houden. Je hebt iets in gedachten wat je van het paard (of een werknemer) gedaan wil krijgen. Zonder te spreken probeer je dat gevoel op het dier over te brengen. Heb je contact? Dan kun je een stapje dichter gaan. Vervolgens is het paard aan de beurt. Stapt het weg of begint het onverschillig door te grazen, dan ben je de mist ingegaan. Komt het dichter, geeft het je een duwtje, of – in het allerbeste geval – legt het zijn hoofd op je schouder, dan is de boodschap aangekomen.
‘Mijn’ paard lijkt aanvankelijk best oog en oor te hebben naar wat ik te vertellen heb. Ik concentreer me en probeer het naar me toe te lokken. Het draait zijn hoofd naar me toe. Ik zet een stapje dichter. De oren bewegen. Ik raak even in paniek en denk: “Nu vooral niet weglopen!” En hop! Het paard zet een stap opzij en begint te grazen. Eric lacht: “Je had hem bijna! Waar is het fout gelopen?” Ik zeg dat ik meer oefentijd nodig heb. “Nog een paar minuten en je bent er”, zegt hij. Daar kijk ik van op. Ik had op een paar extra dagen gerekend. “Zodra je een seconde afgeleid bent, ben je het contact kwijt. Dat is belangrijk in leiderschap: zonder contact met het team, blijft de boodschap niet hangen.”
Ik voel me een beetje onnozel, omdat de afwijzing door het paard me meer raakt dan ik zou willen. “Dat is normaal”, verzekert Eric me. “De reactie van het paard is confronterend, omdat ze zo aansluit bij de realiteit. De link paard/werknemer kun je altijd leggen. Daarom voel je je gefrustreerd als het paard je negeert. Maar net daarom is de bewustwording ook zo groot.” Ik vraag hem of hij vaak af te rekenen krijgt met sceptici. “Die kom je tegen”, antwoordt hij. “Maar om hun argumenten te pareren verwijs ik naar een wetenschappelijk onderzoek dat heeft bewezen dat equicoaching steevast tot gedragsverandering leidt, bij de meest uiteenlopende types leidinggevenden.” Op maar één op vijftig mensen heeft equicoaching totaal geen effect. “Dat komt dan omdat ze niet naar zichzelf en hun eigen gedrag willen kijken of omdat ze zich niet willen blootgeven aan een ander. En dat is natuurlijk de eerste vereiste.” Ik ga naar huis met het beeld van het paard op mijn netvlies: het paard dat me aankijkt, lijkt te aarzelen om naar me toe te komen en dan toch besluit weg te lopen. “De volgende keer lukt het me”, denk ik. En ik overloop wat ik dan zal veranderen in mijn aanpak. In gedachten zie ik Eric bemoedigend knikken.

Bron : SD Worx